Ιορδάνης Ψωμόπουλος: "Η Βάση της Διατροφής πρέπει να αποτελείται από τροφές και όχι σκευάσματα" - Συζητώντας για διατροφή και διαιτολογία

Περί Διατροφής και Διαιτολογίας

Ο Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Ιορδάνης Ψωμόπουλος

Με χαρά σας παρουσιάζει η ομάδα του SeekerBow σήμερα έναν επιστήμονα που ο τομέας εργασίας του είναι η διατροφολογία και η διαιτολογία, ο σημερινός συνομιλητής μας είναι ο Ιορδάνης Ψωμόπουλος και μέσα από τις ερωτήσεις που θα του θέσουμε, θα προσπαθήσουμε να μάθουμε πιο πολλά για την επιστήμη που ασκεί αλλά και για τα οφέλη που έχει στην καθημερινότητα του καθενός από εμάς η σωστή διατροφή, με ερωτήσεις απλές ώστε όλοι μας να κατανοήσουμε όσο πιο πολλά μπορούμε...

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν..

Αγαπητέ Κε Ψωμόπουλε σας ευχαριστούμε πολύ για την ανταπόκριση σας και για τον χρόνο σας. Όταν είχαμε συνεργαστεί με την Ακαδημία Αθηνών για μία εργασία πάνω στα τρόφιμα, τους είχαμε αναφέρει την ορολογία «Μεσογειακή Διατροφή», η απάντηση τους ήταν ότι η «Μεσογειακή διατροφή, δεν έχει καμία σχέση με την Ελληνική διατροφή, εντελώς διαφορετική η Ιταλική, Ισπανική και η Βορειοαφρικανική διατροφή από την δική μας» εσείς ενστερνίζεστε αυτή την άποψη ή όχι και με πιο σκεπτικό?

Κλασικό Κρητικό πιάτο

Όλες οι χώρες που βρέχονται από τη Μεσόγειο θάλασσα, έχουν τη δική τους «Μεσογειακή  Διατροφή». Στις διατροφικές λοιπόν συνήθειες αυτών των λαών υπάρχουν πολλά κοινά, υπάρχουν όμως και σημαντικές διαφορές. Αυτό που κινεί το ενδιαφέρων των μελετητών, είναι η μακροζωία που παρατηρείται σε ορισμένες περιοχές. Εξετάζονται διατροφικοί και άλλοι παράγοντες, ώστε να εντοπιστούν οι λόγοι του αυξημένου προσδόκιμου επιβίωσης. Στην περίπτωση της Μεσογείου, η διατροφή που μελετήθηκε περισσότερο απ’ όλες είναι η «Κρητική Μεσογειακή Διατροφή». Οι μελέτες ξεκίνησαν από τη δεκαετία του 50 και ουσιαστικά η διατροφή αυτή αποτελεί αυτό που σήμερα ονομάζουμε «Μεσογειακή Διατροφή». Η Κρήτη αποτελεί τμήμα του Ελλαδικού χώρου, οι παραδοσιακές διατροφικές συνήθειες είναι παρόμοιες σε ολόκληρη τη χώρα, οπότε με ποια λογική θα διαχωρίσουμε την Μεσογειακή από την Ελληνική διατροφή. Εκτός εάν βέβαια αναφερθούμε στις σύγχρονες διατροφικές συνήθειες στην Ελλάδα, οι οποίες έχουν μετακινηθεί «δυτικά» απέχοντας σημαντικά πλέον από τις αρχές της «Μεσογειακής Διατροφής». 

Πως θα χαρακτηρίζατε σήμερα τον μέσο Έλληνα από διατροφική άποψη? 

«Αμερικανοποιημένο». Δυστυχώς έχει μειωθεί σημαντικά η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, τα όσπρια απουσιάζουν, τα πρόχειρα γεύματα κυριαρχούν, η παχυσαρκία και τα εκφυλιστικά νοσήματα καλπάζουν και η κατά κεφαλήν ετήσια...
κατανάλωση κρέατος έχει φθάσει τα 100 περίπου κιλά, έναντι 88 των Αμερικάνων. Τα λιπαρά της «Μεσογειακής Διατροφής» πρέπει να προέρχονται κυρίως από πολυακόρεστα και μονοακόρεστα, στην σημερινή Ελλάδα κυριαρχούν τα κορεσμένα λιπαρά. Η διατροφή στη χώρα μας είναι πλέον «Μεσογειακή» μόνο λόγο γεωγραφικού μήκους & πλάτους.

Στην σημερινή εποχή κατακλυζόμαστε από συμπληρώματα διατροφής, βιταμίνες, ενεργειακά ποτά, εσείς τι γνώμη έχετε για όλα αυτά, αποτελούν μία βάση για σωστή διατροφή ή όχι?

Σκευάσματα & Συμπληρώματα Διατροφής

Η βάση της διατροφής μας πρέπει να αποτελείται από τροφές και όχι από σκευάσματα. Η επίδραση της διατροφής στην υγεία, οφείλεται στην συνδυαστική δράση όλων των θρεπτικών συστατικών που συνυπάρχουν. Είναι αδιανόητο να στηρίζουμε την διατροφική μας επάρκεια και την υγεία μας σε συμπληρώματα. Όταν η διατροφή μας είναι ισορροπημένη και επαρκής, δεν χρειαζόμαστε κανένα απολύτως σκεύασμα ή ενεργειακό ποτό. Μην παρασύρεστε από τις διαφημίσεις και από απόψεις που έχουν άμεσο ή έμμεσο οικονομικό συμφέρον. Ο ρόλος των συμπληρωμάτων ενεργοποιείται ΜΟΝΟ μετά από προσεκτική αξιολόγηση και διαπιστωμένη ανεπάρκεια κάποιου θρεπτικού συστατικού. ΠΟΤΕ δεν πρέπει να λαμβάνουμε συμπληρώματα προληπτικά. Δεν έχει καμία λογική. Μπορούν εύκολα να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία μας.


Ο Έλληνας σαν ιδιοσυγκρασία δεν καταφεύγει εύκολα σε ιατρική βοήθεια, πολλές φορές πρέπει να φτάσει τρόπος του λέγειν στο «δεν πάει άλλο», πόσο πιο δύσκολη είναι τότε μία διατροφολογική θεραπεία? Τι θα λέγατε στον κόσμο που θα μας διαβάσει για να ξεπεράσει ακόμα και το λεγόμενο «ψυχολογικό» και να αποτανθεί πιο γρήγορα σε εσάς?

Ο οργανισμός διαθέτει τρομερούς μηχανισμούς προσαρμογής, ώστε να αντέξει ακόμη και κάτω από αντίξοες συνθήκες. Εάν όμως πρόκειται για ευαίσθητες κατηγορίες όπως είναι παιδιά μέχρι την εφηβεία, γυναίκες στην διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, άτομα άνω των 65 ή άτομα σε άλλες ειδικές καταστάσεις, μία κακή διατροφική συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμες βλάβες. Άτομα που αντιμετωπίζουν κάποια ασθένεια (πχ νεφρική ανεπάρκεια, διαβήτης κλπ) και δεν καθοδηγούνται διαιτολογικά, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιδείνωσης της κατάστασης που ήδη βιώνουν. Σ’ αυτές λοιπόν τις κατηγορίες χρειάζεται προσεκτική διαιτολογική παρέμβαση και δε νομίζω πως πρέπει να υπάρχει «ψυχολογικό» θέμα για την λήψη της απόφασης αυτής.



Το διαδίκτυο έχει κατακλυστεί με πληροφορίες όπως «έτρωγε για 15 μέρες μόνο μπανάνες και έχασε 10 κιλά», «αγοράστε αυτό το ρόφημα και θα χάσετε τόσα κιλά σε 2 εβδομάδες», πόσο κακό έχουν κάνει αυτές οι πληροφορίες στην εικόνα της επιστήμης σας και με πιο τρόπο αποκρούεται αυτές τις αντιλήψεις?

Δεν μπορούμε φυσικά να φιμώσουμε αυτές τις φωνές, μπορούμε απλά να ενημερώσουμε. Στην εποχή μας υπάρχει σωστή πληροφόρηση, αλλά δυστυχώς υπάρχει και τρομερή παραπληροφόρηση, κυρίως μέσω διαδικτύου. Αρκούν λίγα δευτερόλεπτα για πειστούν εκατομμύρια άνθρωποι για μια απίθανη και «πιασάρικη» θεωρία, αρκεί να υπόσχεται θαύματα. Απαιτείται πολύς χρόνος, επίπονη προσπάθεια και επιστημονική τεκμηρίωση για πείσουμε τον κόσμο για το σωστό και να καταρρίψουμε μία μία αυτές τις «ψευτο – θεωρίες» και στο τέλος είναι πιθανό να μην πειστούν όλοι για το σωστό. Αυτές όλες οι περίεργες θεωρίες είναι σίγουρα ένας από τους λόγους της συνεχούς επιδείνωσης του φαινόμενου της παχυσαρκίας.

Βλέποντας αυτές τις διαφημίσεις που σας ανέφερα στην προηγούμενη ερώτηση, (όπως και πολλές ακόμα που κυκλοφορούν) βγάλαμε ένα χρήσιμο συμπέρασμα, και αυτό είναι πως δίνουν πολλές υποσχέσεις σε λίγο χρονικό διάστημα. Ο Έλληνας θέλει γρήγορα αποτελέσματα, τι θα λέγατε σε αυτόν τον άνθρωπο λοιπόν που δυσκολεύετε να χάσει κιλά ή να ισορροπήσει την διατροφή του ώστε να μην τα παρατήσει?

Άσκηση ένα απαραίτητο συστατικό μίας
υγιεινής και ισορροπημένης ζωής.

Είναι λογικό να θέλουμε να απαλλαχτούμε το συντομότερο δυνατό από μία κατάσταση που μας πιέζει τόσο πολύ ψυχικά και σωματικά. Είναι λοιπόν απόλυτα κατανοητό γιατί ο κόσμος επιλέγει αυτές τις μεθόδους. Πόσα άτομα όμως γνωρίζουμε που έχασαν και κατάφεραν να κρατήσουν τα κιλά για τουλάχιστον 2 χρόνια; Πόσα από τα άτομα αυτά κατέληξαν περισσότερο από το αρχικό βάρος; Από τα 100 άτομα που θα ξεκινήσουν προσπάθεια αδυνατίσματος, μπορεί να χάσουν ένα σημαντικό μέρος του επιπλέον βάρους οι 60-70, σε βάθος πενταετίας όμως, την απώλεια βάρους θα την διατηρήσουν ΜΟΝΟ οι 5. Αυτά δείχνουν οι περισσότερες έρευνες. Εάν λοιπόν δεν βελτιώσουμε τις διατροφικές μας συνήθειες και δεν αυξήσουμε την φυσική μας δραστηριότητα, δεν έχουμε πολλές ελπίδες για έλεγχο βάρους. Ας ξεχάσουμε την απώλεια και ας δούμε την ουσία. Η απώλεια θα έρθει σταδιακά ως φυσιολογικό αποτέλεσμα του νέου τρόπου ζωής. Για να μπορέσουμε όμως να πετύχουμε κάτι τέτοιο χρειαζόμαστε συστηματική διαιτολογική παρακολούθηση για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Το να χάσει κάποιος κιλά, (για να ξέρει και ο κόσμος την αλήθεια) πόσο εύκολο είναι και πόσο γρήγορα μπορεί να γίνει?

Η απώλεια βάρους θα πρέπει να προκύπτει κυρίως ως απώλεια του σωματικού λίπους που πλεονάζει. Σύμφωνα με τη Set Point Theory, όταν προσπαθούμε να χάσουμε βάρος, ο οργανισμός προσπαθεί να μας εμποδίζει ώστε να διατηρήσει την ομοιόσταση του, μέρος της οποία είναι και το εκάστοτε τρέχον βάρος. Ακόμη κι αν αυτό είναι πολύ αυξημένο, το θεωρεί φυσιολογικό. Για να κατεβούμε τα σκαλιά του σωματικού μας βάρους, χρειάζεται υπομονή και χρόνος, ώστε να δημιουργεί με ασφάλεια και χωρίς να μας δημιουργεί προβλήματα το επόμενο set point. Η φυσιολογική απώλεια βάρους είναι 0,5 με 1 κιλό / εβδ. Φυσικά αυτό ισχύει για το 95% του πληθυσμού, υπάρχουν και οι εξαιρέσεις.





Ο κόσμος ο δικός σας έχει συχνά πολλά «παραμύθια με κακούς δράκους» και τι εννοώ. Ακούγοντας ένας απλός αναγνώστης την λέξη δίαιτα ο νους του πηγαίνει στο μυαλό σε διατροφή μόνο με λαχανικά, με φαγητά μόνο στον ατμό, που να είναι άνοστα και άγευστα. Τι έχετε να απαντήσετε σε αυτές τις απόψεις που είναι υπαρκτές και ευρέως διαδεδομένες?

Οι βασικές αρχές της «Μεσογειακή Διατροφής», δεν αποκλείουν τροφές. Πρόκειται για μία διατροφή που πράγματι κυριαρχούν τα φρούτα και τα λαχανικά, με τα όσπρια 1-2 φορές την εβδομάδα, με το ελαιόλαδο ως βασική πηγή λιπαρών και το κρέας και το ψάρι από 1 φορά την εβδομάδα. Οι φυτικές τροφές είναι πλούσιες μεταξύ άλλων σε αντιοξειδωτικά, αλλά εάν δεν καταναλώσουμε το κρέας θα είναι εύκολο να αναπτύξουν έλλειψη σιδήρου, Β12 και πρωτεϊνική δυσθρεψία. «Παν μέτρον άριστον»! Καλό είναι επίσης να αποφεύγουμε τα τηγανιτά, τα οποία αποτελούν πλούσια πηγή των πολύ επικινδύνων για την υγεία trans λιπαρών οξέων, χωρίς αυτό να σημαίνει πως η μόνη επιλογή είναι ο ατμός. Τα μπαχαρικά δεν απαγορεύονται και το αλάτι χρειάζεται απλά μέτρο. Η περιστασιακή κατανάλωση γλυκού και άλλων εδεσμάτων, δεν βλάπτει. Δεν αποκλείουμε τίποτε, απλά οργανώνουμε. Επαναλαμβάνω λοιπόν «Παν μέτρον άριστον»!

Η επιστήμη της διατροφολογίας και τις διαιτολογίας όπως και οι υπόλοιπες επιστήμες δεν μένουν ποτέ στάσιμες. Υπάρχουν όμως ανακαλύψεις στην διαιτολογία και διατροφολογία που έχουν ανοίξει νέους δρόμους τα τελευταία χρόνια?

Αντιοξειδωτικά από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις στον
τομέα της Διατροφής τα τελευταία 20 χρόνια.

Μια επιστήμη που έχει να κάνει με την λειτουργία του πολύπλοκου ανθρώπινου οργανισμού, δεν είναι δυνατόν να μένει στάσιμη. Έχουμε συνεχιζόμενες έρευνες και πολλά ακόμη να μάθουμε. Μην περιμένετε όμως θαύματα ή μαγικές ανακαλύψεις. Χρειάζονται πολλές χρόνια ερευνών μέχρι να τεκμηριωθεί κάτι. Μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις των τελευταίων 20 ετών είναι τα αντιοξειδωτικά. Υπάρχουν άφθονα στα φρούτα και στα λαχανικά και βοηθούν απίστευτα στην πρόληψη καρκίνων, καρδιαγγειακών και άλλων εκφυλιστικών παθήσεων. Προσοχή όμως και εδώ στα διάφορα συμπληρώματα και «μαντζούνια» που υπόσχονται αντιοξειδωτική δράση. Τα αντιοξειδωτικά λειτουργούν ΜΟΝΟ όταν καταναλώνουμε τα φρούτα και τα λαχανικά, είτε ωμά, είτε μαγειρεμένα και όχι από σκευάσματα. Έχει στηθεί εμπόριο και στο  τομέα αυτό.
Σε εξέλιξη βρίσκεται επίσης η διατροφογενωμική & διατροφογενετική, αλλά είναι πολύ νωρίς για οποιαδήποτε απόπειρα εφαρμογής των ερευνητικών δεδομένων στην πράξη.

Είσαστε από τους πρώτους αν όχι ο πρώτος στην Ελλάδα που συμβουλεύει διατροφικά ανθρώπους χρησιμοποιώντας τεχνολογικά μέσα όπως το internet.  Ποια είναι τα υπέρ ενός τέτοιου τρόπου προσέγγισης?

Online παρακολούθηση και δίαιτα, ραγδαία
αναπτυσσόμενη μέθοδος τα τελευταία χρόνια.

Η αλήθεια είναι πως όταν το 2001 ξεκίνησα να παρέχω υπηρεσίες διαιτολογικής παρακολούθησης μέσω skype, πολύς ήταν ο κόσμος που δεν είχε ακόμη αποκτήσει internet. Το διαδίκτυο μας άνοιξε νέους ορίζοντες. Μας δίνει τη δυνατότητα παρακολούθησης όπου κι αν βρίσκεται κανείς. Για παράδειγμα είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για άτομα που μετακινούνται συνεχώς, για όσους έχουν ελάχιστο ελεύθερο χρόνο, για φοιτητές και φυσικά για τους Έλληνες και όχι μόνο του εξωτερικού. Το ποσοστό των ατόμων που χρησιμοποιούν τις διαδικτυακές υπηρεσίες μας, αυξάνει συνεχώς. Πιστεύω πως σε λίγα χρόνια, μπορεί να αποτελεί το 50% των περιστατικών που παρακολουθώ. Μπορεί βέβαια η προσωπική επαφή να μην αντικαθίσταται εύκολα από την διαδικτυακή, οι νέες όμως γενιές είναι απόλυτα εξοικειωμένες με την τεχνολογία κι έτσι δεν αποκλείεται στο μέλλον να δουλεύουμε κυρίως μέσω διαδικτύου.

Θα θέλαμε πριν σας ευχαριστήσουμε αλλά και να ανανεώσουμε το ραντεβού μας για πιο ειδικά πράγματα που θα κάνουμε στο μέλλον να μας απαντήσετε σε μία τελευταία ερώτηση. Τελικά ποιες κατηγορίες  συνανθρώπων μας έχουν ανάγκη σήμερα από έναν διαιτολόγο διατροφολόγο?  Και ρωτάμε γιατί συνήθως το μυαλό πάει σε έναν άνθρωπο που έχει παραπάνω κιλά αλλά κατανοήσαμε ότι δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα.

Ο περισσότερος κόσμος έχει ανάγκη από σωστή διαιτολογική καθοδήγηση. Η σύγχρονη οικογένεια έχει πάρει λάθος διατροφικό δρόμο. Εάν αναζητήσουμε σωστές συμβουλές από τα πρώτα χρόνια της ζωής των παιδιών μας, θα έχουμε περισσότερες πιθανότητες να αποφύγουμε την παχυσαρκία και τα προβλήματα υγείας, που πιθανών να ακολουθήσουν. Εάν διαπιστώσουμε πως ο τρόπος διατροφής μας δεν είναι κι ο καλύτερος και παράλληλα έχουμε αρχίσει να παίρνουμε έστω και λίγα κιλά παραπάνω, καλό θα είναι να απευθυνθούμε σε διαιτολόγο, πριν επιδεινωθεί η κατάσταση. Αυξημένη ανάγκη για διαιτολογική παρακολούθηση έχουν οι περισσότεροι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν μια παθολογική κατάσταση (υπέρταση, διαβήτης, καρδιαγγειακά κλπ). Στις περισσότερες περιπτώσεις χρειάζεται διαιτολογική υποστήριξη. Το ίδιο ισχύει και για τις περισσότερες ειδικές καταστάσεις όπως είναι η εγκυμοσύνη, ο θηλασμός, οι αθλητές κλπ. Όπως βλέπεται λοιπόν η ανάγκη για διαιτολόγο, δεν ενεργοποιείται μόνο με την παχυσαρκία.

Σας ευχαριστώ για την φιλοξενία και εύχομαι καλή επιτυχία στην προσπάθεια σας.

Και εμείς σας ευχαριστούμε για τις πολύτιμες πληροφορίες και απόψεις πάνω σε θέματα που απασχολούν πολύ κόσμο...

Μελετώντας την συγγραφή του επόμενου άρθρου

Για το τέλος και για να γνωρίσετε ακόμα καλύτερα τον Διατολόγο - Διατροφολόγο Ιορδάνη Ψωμόπουλο που είχαμε την τιμή να έχουμε σήμερα μαζί μας, σας έχουμε ετοιμάσει ένα σύντομο ιστορικό με πολύ βασικές πληροφορίες αλλά και τρόπους...

Παρέχει διατροφική και διαιτολογική υποστήριξη, προσαρμοσμένης και προγραμματισμένης στον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά με σκοπό την πρόληψη ασθενειών, την βελτίωση επιδόσεων και την διαχείριση ιατρικών καταστάσεων.

Υποστηρίζει τους ασθενείς να βελτιώσουν τις διατροφικές συνήθειες τους και να αυξήσουν το μεταβολικό ρυθμό για στόχο την επίτευξη απώλειας βάρους και την πρόληψη της παχυσαρκίας. Στόχος επίσης είναι να μεταδώσει πολύτιμες γνώσεις και υγιεινό τρόπο ζωής, διατηρώντας έτσι μακροπρόθεσμα,την σωστή υγεία και ευεξία. Προσφέρει διατροφική θεραπεία για εξειδικευμένες και παθολογικές περιπτώσεις, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, νεφρική διαταραχή και διαβήτη. Τακτικά συμμετέχει σε επιδημιολογικές και την ιατρική έρευνα.

Ιδρυτικό Μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Διαιτολόγων / Διατροφολόγων και αντιπρόεδρος από το 2000 έως και το 2005 

Μέλος πανελλήνιας επιτροπής (1998-2005) για την παρακολούθηση της λειτουργίας Αδυνατίσματος & Διαιτολογικών μονάδων 

Μέλος Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου για την παχυσαρκία όπως και του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου για τη Μελέτη της Παχυσαρκίας ενώ τέλος είναι συνεργάτης της Διεθνούς Ένωσης για τη Μελέτη της Παχυσαρκίας.

Είναι κάτοχος Bachelor of Science στην επιστήμη της Διαιτολογίας και συγκεκριμένα του Τμήματος Διαιτολογίας και Διατροφής, 1994, κάτοχος Master στον τομέα της Ανθρώπινης Διατροφής και εγγεγραμμένος Κλινικός Διαιτολόγος

Έχει μετέχει ως ομιλητής σε πολλά συνέδρια και έχει πλούσια αρθρογραφία επιστημονικά περιοδικά.

Θέλετε να μάθετε περισσότερα ή να έχετε μία άμεση επαφή? Δείτε και επισκεφθείτε τα παρακάτω link:

Ιστοσελίδα: ediet.gr

Blog με πλούσια αρθρογραφία: ediet blog

Ραδιοφωνικές εκπομπές: Ediet On Air 

Social Media: Facebook

                     Twitter

Contact: 2510 221006 & 25920 23615 

Email: info@ediet.gr